Mniszek lekarski i mlecz polny - Sporo osób nie odróżnia tych dwóch roślin od siebie lub błędnie określają mniszka lekarskiego "mleczem". Czy mlecze są silnie trujące dla gryzoni? Przeanalizujmy dokładnie obie te rośliny by uzyskać odpowiedź.
CO ZAWIERA MNISZEK LEKARSKI?
- Witaminy: wit A, wit B1, wit B2, wit B6, C oraz K
- Flawonoidy (Spełniają funkcję barwników, mają właściwości przeciwzapalne i przeciwutleniające, a także usuwają toksyny. Często są wykorzystywane w medycynie): luteolina, kwercetyna, 3-Glukozyd izoramnetyny, ramnozyd witeksyny, izowiteksyna
- Sole mineralne (są materiałem budulcowym – kości, zębów, skóry i włosów/sierści. Stanowią podstawę regulacji gospodarki wodno – elektrolitowej. Odgrywają podstawową rolę w utrzymaniu równowagi kwasowo) : potas, magnez, krzem, wapń, żelazo
- Kumaryny (wykazują szerokie działanie terapeutyczne, w tym przeciwutleniające, antyproliferacyjne, przeciwnowotworowe, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwgruźlicze, przeciwzakrzepowe, hipotensyjne, rozkurczowe i przeciwcukrzycowe. Ponadto stosowane są jako środki uspokajające, hipnotyczne, przeciwdrgawkowe, przeciwbólowe czy przeciwwrzodowe.): umbeliferon, eskuletyna, skopoletyna, cykoryna, eskulina
- Terpeny (Działają przeciwzapalnie i antyseptycznie. cechują sie też właściwościami pozytywnie wpływającymi na koncentrację i pamięć. Mają też działanie wykrztuśne.): taraksasterol, arnidiol, faradiol, α-Amyryna, β-Amyryna, β-Sitosterol, glukopiranozyd β-sitosterolu, stygmasterol, ikseryna, ainsliozyd, glukopiranozyd taraksakolidu, taraksakozyd, glikozyd acetylowanego γ-butyrolaktonu
- Kwasy fenolowe (wykazują działanie przeciwutleniające, przeciwnowotworowe, przeciwzapalne, przeciwcukrzycowe, a także zapobiegają chorobom sercowo-naczyniowym): cykoriowy, monokawoilowinowy, chlorogenowy, kawowy, p-kumarowy, ferulowy, p-hydroksybenzoesowy, protokatechowy, waniliowy, syryngowy,p-hydroksyfenylooctowy.
Zatem jak widać - mniszek lekarski NIE zawiera żadnych szkodliwych czy trujących związków, dlatego jest bezpieczny do spożycia przez zwierzęta i ludzi (z mniszka powstają miody, syropy czy herbaty).
CO ZAWIERA MLECZ
Niestety nie udało mi się nigdzie znaleźć pełnego składu tej rośliny poza faktem, iż zawiera ona alkaloidy. Poniżej przedstawiam wszystkie informacje jakie udało mi się znaleźć na temat szkodliwości mlecza (Sonchus arvensis L).
Alkaloidy według rekomendacji IUPAC z 1995 roku jest to grupa naturalnie występujących zasadowych związków organicznych (na ogół heterocyklicznych), głównie pochodzenia roślinnego, zawierających azot. Z fizjologicznego punktu widzenia alkaloidy w roślinie pełnią funkcję metabolitów wtórnych, chroniących ją przed roślinożercami (poprzez nadanie gorzkiego smaku), mikroorganizmami i infekcjami. Alkaloidy to roślinne substancje aktywne. W roślinie pełnią funkcje ochronne. Alkaloidy występują w całym świecie roślinnym, w mikroorganizmach, grzybach oraz u niektórych zwierząt. Znanych jest ponad 12 tysięcy różnych alkaloidów, które znajdują się głównie w nasionach, korzeniach, liściach i korze roślin.
Jak działają alkaloidy?
Alkaloidy charakteryzują się działaniem przeciwbakteryjnym, przeciwbólowym, pobudzającym ośrodkowy układ nerwowy (OUN), nasennym, a także psychotropowym, odurzającym, miejscowo znieczulającym lub zwężającym naczynia krwionośne.
MLECZ - "Gatunek opisywany był jako roślina trująca dla bydła zwłaszcza dla owiec, co przypisywano zawartości alkaloidów. W istocie jednak ich zawartość w mleczu jest śladowa. Inne badania sugerują, że mlecz polny sam w sobie nie jest trujący ale – podobnie jak wiele innych roślin liściastych – w glebach o wysokiej zawartości związków azotu (azotanów – głównie azotanu potasu, czyli sztucznych nawozów) może kumulować je w szkodliwych dawkach."
"Mit dotyczący jej rzekomej toksyczności wziął się stąd, że jest rośliną kumulującą azot i na glebach wyjątkowo bogatych w azot powodowała zatrucie tym pierwiastkiem u zwierząt (szczególnie u bydła), których dieta była nieurozmaicona i oparta wyłącznie na mleczu. Pierwsza pomoc nie będzie potrzebna w przypadku zjedzenia mlecza polnego".
BADANIA NA SZCZURACH I MYSZACH DOTYCZĄCE SZKODLIWOŚCI MLECZA
https://web.archive.org/web/20180413073714id_/http://ijppsjournal.com/Vol6Issue5/9333.pdf
tłumaczenie:
Cel pracy: Ocena ostrej i podprzewlekłej toksyczności doustnej ekstraktu octanu etylu z liści Sonchus arvensis L. (Mlecza)
Metody: Ekstrakt przygotowano przez macerację w octanie etylu. Test ostrej toksyczności doustnej przeprowadzono na myszach stosując konwencjonalny test. Sześćdziesiąt myszy podzielono na 6 grup, a mianowicie grupę kontrolną i pięć grup testowych, którym podano ekstrakt w dawce 0,19 g/kg m.c., 0,56 g/kg m.c., odpowiednio 1,67 g/kg mc., 5 g/kg mc. i 15 g/kg mc. Test toksyczności podprzewlekłej przeprowadzono na szczurach po codziennym podawaniu etylu ekstrakt octanowy z liści Sonchus arvensis L. przez 90 dni w dawce 100 mg/kg m.c., 400 mg/kg m.c. i 1000 mg/kg m.c. Szczury we wszystkich grupach były
obserwowano zachowanie, rozwój masy ciała, biochemię hematologiczną, kliniczną, stosunek masy narządów do masy ciała oraz histologię narządów.
Wyniki: Nie zaobserwowano śmiertelności zarówno w badaniu toksyczności ostrej, jak i podprzewlekłej u samców i samic. Zaobserwowane zachowanie, profil masy ciałai histologia narządów wśród grup eksperymentalnych były porównywalne. Parametry hematologiczne, biochemia kliniczna, stosunek masy narządu do masy ciała nie różniły się istotnie.
Wnioski: Nie stwierdzono efektów toksycznych po jednorazowym i wielokrotnym podaniu octanu etylu ekstraktu z liści Sonchus arvensis L. u przetestowanych zwierząt. Wyniki niniejszego badania sugerują, że ekstrakt octanu etylu z liści Sonchus arvensis L. jest bezpieczny po jednorazowym podaniu w dużej dawce i wielokrotne podawanie przez 90 dni.
inne źródło opisujące mlecz: https://www.terrarium.com.pl/czy-mlecz-jest-trujacy/
PODSUMOWUJĄC czy mlecze są trujące?
Cóż, wg przeprowadzonych badań nie są.
Czy warto je podawać gryzoniom? Myślę, że NIE - mimo wszystko w zależności od miejsca zbioru może zawierać większe lub mniejsze ilości azotu (Nadmiar azotu w organizmie może doprowadzić do obniżenia poziomu wapnia w organizmie, obciążenia wątroby i nerek, zwiększając ryzyko powstawania kamieni nerkowych.) Ponadto wg opisów ma gorzki smak ze względu na zawartość alkaloidów więc prawdopodobnie nie będzie tak chętnie zjadany jak np. mniszek.
* Zatem jeśli przypadkiem podasz zwierzakowi mlecz zamiast mniszka - nie stresuj się. Nie zagraża to jego życiu.